فهرست مطالب
- ۱. چک صیادی چیست؟ تعریف، تاریخچه و اهداف
- ۲. ظاهر و مشخصات فنی چک صیادی
- ۳. استعلام چک صیادی (آنلاین، پیامکی، اپلیکیشن)
- ۴. ثبت (صدور) چک صیادی در سامانه صیاد
- ۵. تأیید چک صیادی توسط دریافت‌کننده
- ۶. انتقال چک صیادی به شخص ثالث
- ۷. عودت (برگشت) چک صیادی
- ۸. مزایای چک صیادی (امنیت، شفافیت، سرعت)
- ۹. معایب و چالش‌های چک صیادی
- ۱۰. تفاوت چک صیادی با چک قدیمی (جدول مقایسه)
- ۱۱. خرید و فروش چک صیادی ثبتی (قیمت، شرایط)
- ۱۲. رفع سوءاثر چک برگشتی
- ۱۳. قوانین جدید چک صیادی در ۱۴۰۴
- ۱۴. بهترین اپلیکیشن‌ها برای کار با چک صیادی
- ۱۵. نکات امنیتی در استفاده از چک صیادی
- ۱۶. سوالات متداول (۲۰+ سوال)
- ۱۷. تماس با کارشناسان cheksayad.com
۱. چک صیادی چیست؟ تعریف، تاریخچه و اهداف
چک صیادی یا چک یکپارچه، چکی است که از طریق سامانه صیاد (صدور یکپارچه دسته‌چک) بانک مرکزی صادر می‌شود. این سامانه در شهریور ۱۳۹۹ راه‌اندازی شد و هدف آن استانداردسازی، افزایش امنیت و کاهش چک‌های برگشتی بود. پیش از این، هر بانک چک با طراحی، رنگ و مشخصات متفاوت صادر می‌کرد که منجر به جعل، عدم شفافیت و مشکلات حقوقی می‌شد.
بانک مرکزی با اجرای قانون جدید چک (مصوب ۱۳۹۷)، تمام چک‌های قدیمی را منقضی کرد و چک صیادی را اجباری نمود. در سال ۱۴۰۴، بیش از ۹۸٪ چک‌های در گردش صیادی هستند و چک بدون ثبت در صیاد فاقد اعتبار قانونی است.
اهداف اصلی سامانه صیاد:
- کاهش ۹۰٪ چک‌های برگشتی
- ایجاد هویت دیجیتال برای هر چک
- امکان استعلام سابقه صادرکننده
- جلوگیری از جعل با شناسه یکتا
- شفافیت کامل در زنجیره انتقال
آمار رسمی: طبق گزارش بانک مرکزی، چک‌های برگشتی از ۱۵٪ در سال ۱۳۹۸ به کمتر از ۲٪ در ۱۴۰۴ کاهش یافته است.
۲. ظاهر و مشخصات فنی چک صیادی
- رنگ: بنفش یکدست (کد Pantone 266C) در تمام بانک‌ها
- ابعاد: ۱۷۰ × ۸۵ میلی‌متر (استاندارد جهانی)
- شناسه ۱۶ رقمی: در بالا سمت چپ (مثل: ۱۲۳۴۵۶۷۸۹۰۱۲۳۴۵۶)
- بارکد دوبعدی (QR Code): برای اسکن سریع
- عبارت هشدار: «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است.»
- امضای دیجیتال: کد امنیتی برای تأیید اصالت
- کاغذ امنیتی: با واترمارک بانک مرکزی
این مشخصات، جعل چک را تقریباً غیرممکن کرده است.
۳. استعلام چک صیادی (آنلاین، پیامکی، اپلیکیشن)
استعلام اجباری است و بدون آن بانک چک را نقد نمی‌کند. روش‌ها:
استعلام از طریق اپلیکیشن:
- ورود به اپ (سکه، ۷۲۴، آپ، همراه بانک)
- منوی مدیریت چک → استعلام چک
- ورود شناسه ۱۶ رقمی
- دریافت گزارش: مبلغ، تاریخ، صادرکننده، سابقه سوءاثر
استعلام پیامکی: ارسال شناسه به سرشماره ۷۰۱۷۰۱ (هزینه ۳۵۰ تومان).
استعلام آنلاین: سایت cbi.ir → بخش صیاد.
۴. ثبت (صدور) چک صیادی در سامانه صیاد
مراحل دقیق ثبت چک:
- ورود به اپ → مدیریت چک → صدور چک جدید
- اسکن یا ورود دستی شناسه ۱۶ رقمی
- وارد کردن مبلغ (به ریال)
- انتخاب تاریخ سررسید (شمسی)
- وارد کردن کد ملی دریافت‌کننده (یا شناسه ملی شرکت)
- نوشتن بابت چک (مثل خرید کالا، ضمانت وام)
- بررسی اطلاعات → تأیید نهایی
- دریافت پیام: «چک با موفقیت ثبت شد»
۵. تأیید چک صیادی توسط دریافت‌کننده
دریافت‌کننده ظرف ۱۵ روز باید چک را تأیید کند:
- ورود به اپ → تأیید/رد چک
- ورود شناسه ۱۶ رقمی
- بررسی اطلاعات → تأیید
عدم تأیید = چک باطل.
۶. انتقال چک صیادی به شخص ثالث
حداکثر ۳ بار قابل انتقال:
- منوی انتقال چک
- ورود شناسه + کد ملی دریافت‌کننده جدید
- تأیید
۷. عودت (برگشت) چک صیادی
در صورت مغایرت (مبلغ، تاریخ):
- منوی عودت چک
- ورود شناسه + دلیل
- چک به صادرکننده بازمی‌گردد
۸. مزایای چک صیادی
- امنیت ۱۰۰٪: جعل غیرممکن
- استعلام سابقه: چک برگشتی، بدهی
- سرعت: ثبت در ۶۰ ثانیه
- شفافیت: زنجیره کامل انتقال
- کاهش دعاوی حقوقی: ۸۰٪
۹. معایب و چالش‌های چک صیادی
- نیاز به اینترنت برای ثبت
- عدم آشنایی سالمندان
- محدودیت ۳ بار انتقال
- هزینه پیامک استعلام
۱۰. تفاوت چک صیادی با چک قدیمی
| معیار | چک صیادی | چک قدیمی |
|---|---|---|
| رنگ | بنفش یکسان | متفاوت |
| شناسه | ۱۶ رقمی | ندارد |
| ثبت | اجباری | اختیاری |
| پشت‌نویسی | ممنوع | اجباری |
| استعلام | آنلاین | غیرممکن |
| امنیت | بالا | پایین |
۱۱. خرید و فروش چک صیادی ثبتی
چک‌های ثبتی، تأییدشده و بدون سوءاثر در بازار معامله می‌شوند:
- تا ۱۰۰ میلیون: ۹۳-۹۶٪
- ۱۰۰-۵۰۰ میلیون: ۸۸-۹۳٪
- بالای ۵۰۰ میلیون: ۸۵-۹۰٪
۱۲. رفع سوءاثر چک برگشتی
چک برگشتی تا ۷ سال در سابقه می‌ماند:
- پرداخت کامل + ۳٪ جریمه
- تأمین وثیقه
- رضایت‌نامه محضری
۱۳. قوانین جدید چک صیادی در ۱۴۰۴
- حداکثر ۳ بار انتقال
- الزامی بودن تأیید چک بالای ۱۰ میلیون
- جریمه ۳٪ برای تأخیر در ثبت
۱۴. بهترین اپلیکیشن‌ها
- سکه (بانک ملی): کامل‌ترین
- ۷۲۴ (نقدی): سریع
- آپ: کاربرپسند
۱۵. نکات امنیتی
- از اپلیکیشن‌های معتبر استفاده کنید
- شناسه چک را محرمانه نگه دارید
- چک را در جای امن نگهداری کنید
۱۶. سوالات متداول (۲۰+ سوال)
چک صیادی چه رنگی است؟
بنفش یکدست.
چک قدیمی هنوز معتبر است؟
خیر، منقضی شده.