شرایط بانک مرکزی برای رفع سوء اثر چک برگشتی و راهکار کارشناسان بانکی
اگر چک برگشتی دارید، باید هرچه سریع‌تر برای رفع سوء اثر اقدام کنید تا محرومیت‌های ناشی از چک برگشتی برای شما برطرف شود.
محرومیت‌های ناشی از چک برگشتی شامل کاهش امتیاز اعتبارسنجی، مسدود شدن حساب‌ها و کارت‌ها، عدم امکان دریافت دسته چک جدید، عدم افتتاح حساب و دریافت کارت جدید، صدور چک و موارد دیگر می‌باشد.
برای برطرف کردن این محرومیت‌ها، لازم است مراحل رفع سوء اثر چک برگشتی را به درستی انجام دهید. در این مقاله به‌طور جامع به این موضوعات خواهیم پرداخت؛ با ما همراه باشید.
مطالبی که در این منبع میخوانید:
برای مطالعه هر بخش دکمه مطالعه بیشتر را بزنید و برای پیمایش میان عنوان ها، روی آن کلیک کنید.
فرض کنید به هر دلیل (فراموشی، همزمانی چند چک یا…) حساب شما به اندازه مبلغ چک موجودی ندارد و نتوانستهاید مبلغ را تامین کنید. در نتیجه چک شما به هر دلیلی برگشت خورده و نام شما در لیست بدهای سیستم بانکی(!) ثبت شده است. حالا شما باید با رفع سوءاثر چک کاری کنید که نامتان از این بلکلیست خارج شود و بتوانید از خدمات و تسهیلات بانکی بهرهمند شوید.
جلوگیری از افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید، متوقف کردن گردش مالی و پولی در کلیه حساب‌ها و کارتهای بانکی به میزان کسری مبلغ چک، پرداخت نشدن هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانتنامههای ارزی یا ریالی، عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی، ممنوعیت ارایه دستهچک جدید در سامانه صیاد از جمله محرومیت‌های سختگیرانهای است که برای چک برگشتیها اعمال میشود.
در قانون جدید چک محرومیت های زیادی برای دارنده چک برگشتی در نظر گرفته شده است که در ادامه به آن اشاره میکنیم:
- جلوگیری از افتتاح هر گونه حساب و صدور کارت بانکی جدید حتی کارت هدیه.
- متوقف کردن گردش مالی و پولی در کلیه حساب ها و کارت های بانکی به میزان کسری مبلغ چک.
- پرداخت نشدن هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانتنامه های ارزی یا ریالی.
- عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی.
- ممنوعیت ارائه دسته چک جدید در سامانه صیاد.
- جلوگیری از صدور چک جدید.
قوانین چک برگشتی به منظور کاهش چک برگشتی یا بلامحل از ابتدای سال ۱۴۰۰ اجرایی شده است، در این قانون محرومیت های زیادی برای دارندگان چک برگشتی در نظر گرفته شده است و دارندگان چک را مجاب میکند تا با احتیاط بیشتری چک صادر کنند.
حساب صادرکننده چک ظرف مدت ۴۸ ساعت مسدود خواهد شد.
بانک مکلف است بنا به درخواست مشتری و بهمنظور آگاهی مشتری از سوابق چکهای برگشتی خود در سامانه اطلاعاتی بانک مرکزی، اقدام به ارائه صورت کامل تعداد و مشخصات چکهای برگشتی با درج تاریخ برگشت چک کند تا صاحب چک، بداند چطور در بلکلیست بانک مرکزی ثبت شده است.
شما همچنین ملزم به دریافت رضایتنامه از دارنده چکی که برگشت خورده است هستید تا پس از تسویه وجه چک، دارنده چک به بانک مراجعه کرده و با ارائه چک و تاییدیه وصول، رضایتنامهای برای رفع سوء اثر از چک صادر کند. پس از ارائه این مدارک به بانک، در مورد اینکه محدودیتهای بانکی از شما برداشته شود یا خیر، تصمیمگیری میشود.
زمانی که یک چک برگشت می خورد، اثر سو چک به وجود می آید. این اثر می تواند مشکلاتی را ایجاد کند، به همین خاطر در قانون روشی برای رفع سو اثر چک وجود دارد که افراد می توانند با کمک آن اثر چک برگشتی را از کارنامه مالی خود پاک کنند.
تامین موجودی چک برگشتی:
یکی از سادهترین روشها رفع سوء چک برگشتی؛ تامین موجودی آن حساب می‌باشد. پس از واریز وجه، بانک موظف است از چک برگشتی رفع سوء اثر نماید.
البته در این روش گیرنده چک باید برای برداشت وجه به بانک مراجعه کند، در غیر این صورت از چک رفع سوء اثر نمیشود.
ارائه لاشه چک برگشتی:
چنانچه بخشی از مبلغ چک را پرداخت کردهاید یا با گیرنده چک به توافق رسیدهاید و اکنون لاشه چک در دست شماست، می‌توانید با به همراه داشتن برگه چک به بانک مراجعه کنید و درخواست رفع سوء اثر کنید.
ارائه رضایت نامه محضری:
اگر به هر دلیلی مثل (دزدی، آتش سوزی و غیره) لاشه چک در دسترس نبود، می‌توانید از روش رضایت نامه رسمی بهرمند شوید. بنابراین برای رفع سوء اثر چک برگشتی مفقودی، سرقتی و غیره باید گیرنده نهایی (فردی که باید به جای چک، پول بگیرد) با مراجعه به دفاتر قضائی رضایت خود را اعلام نماید.
سپس فرد صادرکننده با رضایت نامه رسمی به بانک مراجعه کند و بانک در صورت صحت اطلاعات، اقدامات لازم را به منظور رفع سوء اثر چک انجام دهد.
اما اگر لاشه چک نداشتید و نتوانستید بنا به هر دلیلی رضایت نامه را از گیرنده چک بگیرید، یک راه دیگر دارید که در ادامه مطلب به شما توضیح میدهیم.
واریز وجه و مسدودسازی آن تا ۲ سال:
اگر لاشه چک و رضایت نامه کتبی نداشتید، می‌توانید مبلغ چک را به مدت ۲ سال (۲۴ ماه) در حساب قرض‌الحسنه جاری خود مسدود کنید.
در این روش، مبلغ مسدود شده پس از ۲ سال آزادسازی میشود و از چک رفع سوءاثر میشود.
ارائه حکم قضائی:
در هر یک از روشهای گفته شده، اگر بتوانید حکم قضائی مبنی بر رفع سوء اثر چک بگیرید، بانک عامل موظف است پس از بررسی صحت حکم از چک برگشتی، رفع سوء اثر نمایند.
برای استعلام چک برگشتی، می توانید یکی از روش های زیر را انتخاب کنید:
1. استعلام چک با کد ملی از طریق پیامک
یکی از روشهای استعلام چک با کد ملی، از طریق پیامک است، برای این کار باید کد ۱۶ رقمی روی برگه چک را بدون هیچگونه کاراکتر اضافی به سرشماره ۷۰۱۷۰۱ (سامانه استعلام پیامکی بانک مرکزی) ارسال نمایید. با این روش شما می‌توانید از مبلغ و تعداد چکهای برگشتی و وضعیت حساب صادرکننده چک مطلع شوید.
پاسخ استعلام در این روش نهایتا پس از ۱۵ دقیقه برای شما در قالب یک پیامک ارسال می شود. نتیجه استعلام بهصورت رتبه بندی براساس رنگ های تعیین شده به شرح زیر است:
سفید: فرد دارای هیچگونه چک برگشتی نیست یا از آنها رفع سوء اثر کرده است.
زرد: فرد دارای یک فقره چک برگشتی است یا مبلغ آن حداکثر ۵ میلیون تومان می‌باشد.
نارنجی: فرد دارای ۲ تا ۴ چک برگشتی است یا حداکثر مبلغ آن ۲۰ میلیون تومان می‌باشد.
قهوهای: فرد دارای ۵ تا ۱۰ فقره چک برگشتی است یا حداکثر مبلغ ۵۰ میلیون تومان می‌باشد.
قرمز: فرد دارای بیش از ۱۰ فقره چک صیادی است یا بیش از مبلغ ۵۰ میلیون تومان چک برگشتی دارد.
هزینه استعلام پیامکی: ۳۵۰۰ ریال است.
تعداد استعلام در روز: افراد میتوانند روزانه ۴ بار با این روش استعلام بگیرند.
چنانچه نتیجه پس از ۱۵ دقیقه برای شما ارسال نشد، مجددا استعلام چک صیادی را انجام دهید.
لازم است بدانید که در این روش شما نیازی به کد ملی صادرکننده چک ندارید و به راحتی می‌توانید از طریق کد۱۶ رقمی روی چک، استعلام بگیرید.
غیر از مبلغی که باید برای کسر موجودی حسابتان تامین کنید، خود مراحل درخواست رفع سوء اثر چک برگشتی در بانک‌ها هم کارمزدی جداگانه دارد. بد نیست بدانید درخواست ثبت چک برگشتی (یعنی صدور گواهینامه عدم پرداخت) ۱۲ هزار تومان و رفع سو اثر چک برگشتی در تمامی بانک‌ها 12+2 هزار تومان (در ۲ مرحله و در جمع ۱۴ هزار تومان) کارمزد دارد. یعنی بانک‌ها از هر چک برگشتی -بیچک و چانه!- ۲۶ هزار تومانی کسب میکنند.
مراحل و راهکارهای رفع سوء اثر چک برگشتی انواع بانک ها
برای مطالعه هر بخش دکمه مطالعه بیشتر را بزنید و برای پیمایش میان عنوان ها، روی آن کلیک کنید.
روش اول: رفع سوء اثر چک برگشتی در حالی که لاشه چک موجود است
یعنی اگر چک شما برگشت بخورد و شما لاشه آن را در اختیار داشته باشید، می توانید کارها را کمی حساب شده تر جلو ببرید و سوء اثر چک برگشتی را با دردسر کمتری رفع کنید.
پیشنهاد ما به شما این است که خیلی منطقی با کسی که چک شما را برگشت زده صحبت کنید تا شاید راضی شود و مهلت بیشتری برای پاس کردن چک به شما بدهد. یعنی خارج از فضای بانک، با شخصی که از شما طلب دارد قرار بگذارید، لاشه چک را از او بگیرید و در عوض، یک چک جدید با تاریخ جدید بنویسید و آن را به او بدهید. سپس لاشه چک برگشت خورده را به بانک ببرید و درخواست رفع سوء اثر کنید.
روش دوم: رفع سوء اثر چک برگشتی در حالی که لاشه چک موجود نیست
اگر لاشه چک برگشتی در دسترس نباشد، یکی از کارهایی که میشود انجام داد، جلب رضایت ذینفع چک است، یعنی کسی که می‌خواهد چک شما را نقد کند. اگر این فرد در دفترخانه اسناد رسمی حاضر شود و رضایت خودش را اعلام کند، شما می توانید آن رضایت نامه رسمی را به بانک ببرید و درخواست کنید تا سوء اثر چک برگشتی رفع شود.
همچنین می توانید به بانک بروید و مبلغی که بر روی چک نوشته اید را در سپرده قرض الحسنه جاری واریز کنید. بانک این مبلغ را مسدود می کند و به کسی که از شما طلب دارد، خبر می دهد تا بیاید و پولش را پس بگیرد.
یکی دیگر از روش‌هایی که می‌توانید از آن در مواقعی که لاشه چک را در اختیار ندارید، استفاده کنید، گرفتن حکم قضایی برای رفع سوء اثر چک برگشتی است. یعنی اگر بتوانید چنین حکمی را از مراجع قضایی بگیرید و آن را به بانک تحویل بدهید، بانک موظف است در اسرع وقت، سوء اثر چک برگشتی را از سوابق شما پاک کند.
مدیرخزانه داری و مبادلات بانک قرض الحسنه رسالت با اعلام این خبر گفت: مشتریان دارای حساب جاری این بانک، می توانند با انتخاب درگاه های الکترونیک (پیشخوان مجازی رسالت)، درخواست رفع سوء اثر چک خود را ثبت کنند.
هادی گرمابدری با تاکید براینکه در بانک قرض الحسنه رسالت تمام خدمات به صورت غیرحضوری قابل ارائه است؛ افزود: بعد از اجرایی کردن درخواست غیرحضوری دسته چک؛ هم اکنون رفع سوء اثرچک به صورت غیرحضوری نیز عملیاتی شده است.
برای رفع سوء اثر چک برگشتی در بانک ملت می توانید از روش های زیر استفاده کنید:
- تأمین موجودی
- ارائه لاشه چک برگشتی
- ارائه رضایتنامه محضری ذینفع چک به بانک
- واریز مبلغ چک به سپرده قرض‌الحسنه جاری و مسدودکردن آن به مدت ۲۴ماه
- ارائه حکم قضائی مبنی بر رفع سوء اثر از سوابق چک برگشتی
- ارائه نامه از مرجع ثبتی ذیصالح موضوع ماده «۳۸۱» آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی مبنی بر اجرای چک (با ذکر مشخصات اصلی چک) و لزوم رفع سوءاثر از آن.
مشتریان بانک ملی برای رفع سوء اثر چک های برگشتی ابتدا لازم است جهت اطلاع از وضعیت چک های برگشتی خود با در دست داشتن اصل شناسنامه و کارت ملی به شعبه ای که در آن حساب دارند، مراجعه کرده و درخواست استعلام کنند.
پس از دریافت نتیجه استعلام و مشخص شدن تعداد چک های برگشتی مشتریان لازم است یکی از موارد ارائه اصل لاشه چک، ارائه رضایت نامه محضری ذینفع چک به شعبه، تامین موجودی (با ارائه صورتحساب) و واریز مبلغ چک به حساب جاری و مسدود نمودن آن به مدت 2 سال را انجام دهند.
چنانچه چک از حساب وصول نشده باشد و مشتری قادر به ارائه لاشه چک و یا رضایت نامه ذینفع به بانک نباشد، در صورتی که حساب جاری مشتری نزد شعبه مفتوح باشد و همچنین توسط مراجه قضایی مسدود نشده باشد، بنا به درخواست مشتری معادل وجه چک های برگشتی نزد شعبه مسدود و تا تعیین تکلیف قطعی چک و یا حداکثر به مدت 24 ماه تحت هر عنوان قابل برداشت نمی باشد.
در صورتی که مشتریان قادر به ارائه هیچ مدرکی (لاشه چک، رضایت نامه محضری و یا صورتحساب) نباشند، در صورت مشمول مرور زمان و یا تشابه مشخصات شناسنامه ای می توانند تقاضای رفع سوء اثر از طریق مشمول مرور زمان را از شعب بنمایند.
کارمزد هر فقره رفع سوء اثر از چک برگشتی 100 هزار ریال می باشد و به رفع سوء اثر مشمول مرور زمان و یا تشابه اسمی، کارمزدی تعلق نمی گیرد.
قانون جدید با هدف کاهش چک های برگشتی و اعتباربخشی به چک ها ایجاد شده است. بنابراین، در این شرایط، تعیین تکلیف چک های برگشتی قدیمی اهمیت زیادی پیدا می کند. بر اساس قانون جدید، پس از گذشت سه سال از برگشت خوردن چک و صدور گواهی عدم پرداخت و در صورت نبود شاکی، بانک می‌تواند رفع سوء اثر چک را انجام دهد و بنابراین، سوابق فرد صادرکننده چک اصلاح می شود.
بر اساس قانون جدید، بانک‌ها موظف اند با مراجعه آنلاین به سامانه قوه قضاییه، برای صادرکنندگان چک های برگشتی، استعلام بگیرند و در صورت وجود نداشتن سوء سابقه و شکایت، با درج کد شش رقمی در سامانه بانک مرکزی، فورا برای رفع سوء اثر چک ها اقدام کنند. در مقابل، اگر همچنان، از صادرکننده چک شکایتی در جریان است، رفع سوء اثر امکان پذیر نیست و چک برگشتی روال قبلی خود را طی می کند.
از سوی دیگر، بر اساس قانون جدید اگر در سوابق شما چک برگشت خورده وجود داشته باشد شما نمی توانید چک جدیدی را در سامانه صیاد ثبت کنید و بنابراین، در ابتدا لازم است برای تامین وجه چک برگشتی قبلی و درنتیجه رفع سوء اثر اقدام کنید. این امر در راستای هدف قانون جدید چک یعنی کاهش میزان چک های برگشتی در نظر گرفته شده است.